Louis-Ferdinand Céline’in Gecenin Sonuna Yolculuk (Voyage au bout de la nuit) adlı romanı, 1932’de yayımlanmış ve Fransız edebiyatında derin bir etki bırakmış bir eserdir. Otobiyografik unsurlar taşıyan bu roman, 20. yüzyılın ilk yarısında insanlığın karanlık yüzünü, savaşın yıkıcılığını, sömürgeciliğin vahşetini ve modern toplumun çürümüşlüğünü ele alır. Başkarakter Ferdinand Bardamu’nun gözünden anlatılan hikâye, hem bireysel bir yolculuğu hem de toplumsal bir eleştiriyi içerir.
Roman, Birinci Dünya Savaşı’nın patlak verdiği 1914 yılında başlar. Ferdinand Bardamu, 20’li yaşlarında, Paris’te amaçsız bir hayat süren genç bir adamdır. Bir anlık hevesle orduya katılır ve cepheye gönderilir. Savaşın ilk anlarından itibaren, Bardamu ideallerle dolu vatanseverlik hayallerinin yerini korku, kaos ve anlamsızlığa bıraktığını fark eder. Siperlerdeki çamur, kan ve sürekli ölüm tehdidi, onun gözünde savaşın kahramanlıktan uzak, iğrenç bir gerçekliğini ortaya koyar. Bir çatışmada yaralanır ve hastaneye gönderilir; burada askerlerin delirmiş hallerini, subayların sahtekârlığını ve savaşın insan ruhunu yok edişini gözlemler. Doktorlar ve hemşirelerle yaşadığı etkileşimler, Bardamu’nun hayata dair kötümserliğini pekiştirir. Tedavi sürecinde, savaş karşıtı fikirleri yüzünden “vatan haini” damgası yemekten korkar ve bu korku, onun sistemlere olan güvensizliğini artırır.
Savaştan kurtulduktan sonra Bardamu, askerlikten kaçar ve Fransa’dan ayrılır. İkinci büyük bölüm, onun Fransız sömürgesi olan Afrika’ya, Bambola-Bragamance adlı kurgusal bir bölgeye yolculuğunu anlatır. Bir ticaret şirketi için çalışmaya başlayan Bardamu, burada sömürgeciliğin acımasız yüzüyle tanışır. Yerel halkın köle gibi çalıştırıldığını, beyaz yöneticilerin açgözlülük ve ahlaksızlıkla dolu olduğunu görür. Afrika’nın sıcağı, hastalıkları ve bitmeyen yoksulluğu, Bardamu’yu fiziksel ve zihinsel olarak çökertir. Çalıştığı kulübe ateşe verilip yakıldığında, bu kaostan kaçarak ormanda günlerce dolaşır ve sonunda bir İspanyol rahip tarafından kurtarılır. Afrika deneyimi, Bardamu’ya insanlığın her yerde aynı derecede bencil ve yıkıcı olduğunu düşündürür.
Bardamu, Afrika’dan sonra Amerika’ya gider ve New York’ta yeni bir hayat arar. Ancak burada da hayal kırıklığı peşini bırakmaz. Şehrin gökdelenleri, kalabalığı ve kapitalist düzeni, onu etkiler ama aynı zamanda tiksindirir. Bir fabrikada kısa süre çalışır; işçilerin robotlaşmış halleri ve patronların umursamazlığı, modern toplumun insanlıktan uzaklaştığını hissettirir. Bu sırada, savaş sırasında tanıştığı Amerikalı bir fahişe olan Lola ile karşılaşır. Lola’dan maddi yardım alır, ancak onun bencilliği ve yüzeyselliği Bardamu’yu daha da yalnızlaştırır. Amerika, ona özgürlük vaat eden bir yer olmaktan çok, başka bir sömürü düzeni gibi gelir.
Fransa’ya döndüğünde, Bardamu tıp eğitimi almaya karar verir ve doktor olur. Paris’in banliyölerinde, yoksul mahallelerde çalışmaya başlar. Burada hastalarıyla yakın ilişkiler kurar; onların çaresizliği, cehaleti ve hayatta kalma mücadeleleri, Bardamu’nun gözünde insanlığın trajik bir yansımasıdır. Hastalarından biri olan Bébert adlı küçük bir çocuğun tifodan ölmesi, onu derinden etkiler. Aynı dönemde, eski bir asker arkadaşı olan Léon Robinson ile yeniden karşılaşır. Robinson, Bardamu’nun aksine hayatta hiçbir ideale tutunmadan, yalnızca günü kurtarmaya çalışan bir adamdır. Ancak Robinson’un karanlık işlere bulaşması, bir kilise bombalama planına dahil olması ve sonunda sevgilisi Madelon tarafından vurularak öldürülmesi, Bardamu’nun çevresindeki kaosu artırır.
Bardamu’nun hayatı boyunca karşılaştığı kadınlar da hikâyede önemli yer tutar. Lola’dan sonra, Paris’te tanıştığı Sophie adlı hemşireyle bir ilişki yaşar. Sophie, ona kısa süreli bir huzur sunsa da, Bardamu’nun içindeki boşluk ve karamsarlık asla tam olarak kaybolmaz. Roman, net bir sonla bitmez; Bardamu’nun gece boyunca sokaklarda dolaşması ve “gecenin sonuna” doğru yolculuğunun devam ettiği hissiyle kapanır. Bu açık uçlu son, onun bitmeyen arayışını ve huzursuzluğunu vurgular.
Gecenin Sonuna Yolculuk, Céline’in kendine özgü, konuşma diline yakın, keskin ve ritmik üslubuyla yazılmıştır. Roman, savaşın vahşeti, sömürgeciliğin ahlaksızlığı, kapitalizmin soğukluğu ve insan ilişkilerinin sahteliği gibi konuları acımasızca eleştirir. Bardamu’nun gözünden anlatılan hikâye, okuyucuyu bir yandan iğrendirirken bir yandan da insan doğasının derinliklerine bakmaya zorlar. Kitap, bireyin modern dünyada anlam arayışını ve bu arayışın genellikle başarısızlıkla sonuçlandığını çarpıcı bir şekilde ortaya koyar.